Naruszenie dóbr osobistych – zadośćuczynienie

Naruszenie dóbr osobistych 

Czym są dobra osobiste? W myśl doktryny i orzecznictwa obrami osobistymi są powszechnie uznane w społeczeństwie wartości niemajątkowe związane ściśle z osobą człowieka i będące przejawami godności osoby ludzkiej, obejmujące przede wszystkim integralność fizyczną i psychiczną oraz indywidualność człowieka. 

Art. 23 Kodeksu cywilnego wymienia przykładowe dobra osobiste m.in.: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Jest to oczywiście katalog otwarty, który jest uzupełniany przez praktykę orzeczniczą. 

Art. 448 Kodeksu cywilnego stanowi podstawę prawną dla dwóch roszczeń: zadośćuczynienia, płatnego bezpośrednio pokrzywdzonemu oraz odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. To od pokrzywdzonego zależy, czy żądać będzie tylko zadośćuczynienia, czy tylko zapłaty odpowiedniej sumy na rzecz społeczny. Pokrzywdzony może również dochodzić obu w/w roszczeń. Co istotne, sąd jest związany żądaniem pokrzywdzonego, zarówno w zakresie wyboru roszczenia jak i celu społecznego, na który mają zostać przeznaczone środki, zaś osoba zobowiązana do zapłaty nie może wskazać innego celu niż wybrany przez pokrzywdzonego.

Należy pamiętać, że wysokość kwoty zasądzanej na wskazany cel społeczny ustalana jest w oparciu o takie same kryteria, jak wysokość zadośćuczynienia dla pokrzywdzonego. Jednak jeśli pokrzywdzony dochodzi zarówno zadośćuczynienia jak i zapłaty odpowiedniej sumy na cel społeczny, wówczas łączna wysokość zasądzonych kwot nie powinna przekraczać kwoty, jaką otrzymałby pokrzywdzony, gdyby dochodził tylko zadośćuczynienia albo tylko odpowiedniej kwoty na cel społeczny. 

FAKULTATYWNY CHARAKTER ZADOŚĆUCZYNIENIA

Zgodnie z brzmieniem przepisów dotyczących przyznawania zadośćuczynień, za naruszenie dóbr osobistych sąd „może”, a nie „musi” przyznać odwodnią kwotę tytułem zadośćuczynienia. Należy pamiętać, że zakres władzy sędziowskiej w zakresie oszacowania wysokości zadośćuczynienia jest bardzo szeroki. Użyte w przepisie sformułowanie "sąd może przyznać odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia" sugerować może, że przyznanie zadośćuczynienia zależy od swobodnej oceny sędziego. W orzecznictwie sądów powszechnych zwraca się jednak uwagę, że choć sąd nie ma obowiązku zasądzenia zadośćuczynienia za każdą wyrządzoną w sposób zawiniony  krzywdę, kryteria szacowania wysokości należnego zadośćuczynienia nie mogą być zupełnie dowolne.

ROSZCZENIA ZA NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH 

Dodatkowo zgodnie z art. 24 kodeksu cywilnego, ten czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie naruszenia dobra osobistego może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została dodatkowo wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

DOBRA OSOBISTE OSÓB PRAWNYCH

Tak osoby prawne również mają dobra osobiste, które podlegają ochronie prawnej. Art. 448 Kodeksu cywilnego znajdzie także zastosowanie w stosunku do osób prawnych. Na wstępie należy zaznaczyć, że katalog dóbr osobistych osób prawnych nie jest tożsamy z katalogiem dóbr osobistych osób fizycznych. Mimo to, w przypadku naruszenia dóbr osobistych osobie prawnej przysługują takie same środki ochrony, w tym możliwość żądania zadośćuczynienia i zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny. Należmy mieć jednak na względzie, że kryteria oceny wysokości zadośćuczynienia przyznawanego osobie prawnej są nieco inne niż przy osobie fizycznej, ponieważ osoby prawne nie doświadczają cierpień fizycznych ani psychicznych. 

OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH ADWOKAT ŁÓDŹ ZGIERZ

Posiadamy doświadczenie w sprawach z zakresu ochrony dóbr osobistych zarówno na płaszczyźnie spraw cywilnych jak i spraw karnych. Oferujemy profesjonalną pomoc prawną zarówno na rzecz osób fizycznych jak i osób prawnych. Zapraszamy do kontaktu celem omówienia Państwa sprawy i zaoferowania optymalnych rozwiązań prawnych.